آسیب رباط صلیبی خلفی یا PCL چیست؟
آسیب رباط صلیبی خلفی (Posterior Cruciate Ligament) یا PCL، یکی از انواع آسیب های وارده به رباط های زانو است. رباط صلیبی خلفی به عنوان رباط اصلی تثبیت کننده زانو عمل می کند. همچنین این رباط از جابجایی بیش از حد استخوان درشت نی در ارتباط با استخوان ران جلوگیری می کند. رباط صلیبی خلفی از افزایش بیش از حد چرخش داخلی، ربودن و جلو بردن مفصل زانو نیز ممانعت می کند.
ضخامت رباط صلیبی خلفی دو برابر رباط صلیبی قدامی (ACL) است. آسیب رباط صلیبی خلفی زانو ، نسبت به آسیب رباط صلیبی قدامی، به دلیل قوی تر و ضخیم تر بودن این رباط، میزان شیوع کمتری دارد؛ اما در صورت آسیب دیدگی می تواند سبب کشش و یا پارگی کامل رباط شود. پارگی یا کشیدگی رباط ها هنگامی رخ می دهد که نیروی خارجی وارد شده، بیش از توانایی تاندون های زانو باشد. بنابراین از دلایل اصلی بروز این عارضه وارد آمدن فشار و ضربه است.
دلایل آسیب لیگامان صلیبی خلفی زانو – PCL
در حالی که آسیب لیگامانی صلیبی خلفی می تواند به هر دلیلی رخ دهد، اما بیشتر در نتیجه ورزش و عمدتا همراه با سایر آسیب های رباطی رخ می دهد. البته ممکن است این آسیب ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری باشد. شایع ترین دلیل آسیب، ضربه مستقیم به قسمت جلویی استخوان درشت نی در زانوی خم شده است. این آسیب با برخورد داشبورد در هنگام تصادفات رانندگی که آسیب داشبورد شناخته می شود نیز رخ می دهد. در این آسیب، استخوان درشت نی مجبور به تحمل فشار وارده به قسمت خلفی استخوان ران می شود. آسیب لیگامان صلیبی خلفی که در ورزشکاران گزارش می شود، در هنگام ورزش هایی مانند فوتبال و اسکی بروز می کند که به دلیل انعطاف پذیری بیش از حد اتفاق می افتد. دلیل بعدی آسیب لیگامانی PCL ممکن است فرود بد از یک پرش یا تغییر جهت سریع باشد.
علائم آسیب لیگامانی PCL و تشخیص آن
آسیب لیگامانی PCL با توجه به شدت آسیب دیدگی و درجات مختلف آسیب دیدگی متمایز می شود و باید بین علائم درجات مختلف آن و انواع آسیب های حاد و مزمن تمایز قائل شد:
- آسیب محدود فقط با پارگی میکروسکوپی در رباط، بیشتر در نتیجه کشش بیش از حد رخ می دهد و فرد قادر به استفاده از زانو و ثابت نگه داشتن آن است. با این نوع آسیب دیدگی، علائم غالباً مبهم و ناچیز است و بیماران شاید آسیب دیدگی را احساس نکنند. کمترین درد، تورم، بی ثباتی و کاهش دامنه حرکتی رخ می دهد و الگوی راه رفتن تقریبا طبیعی است.
- در آسیب دیدگی شدید تر از مورد قبلی، رباط تا حدی پاره شده است و احساس بی ثباتی به همراه کمی درد و کاهش دامنه حرکتی وجود دارد.
- در آخرین حد از آسیب لیگامانی PCL، پارگی کامل رباط رخ می دهد که این نوع آسیب بسیار وسیع و با درگیر کردن دیگر رباط ها همراه است. علائم با توجه به میزان آسیب دیدگی زانو متفاوت است و شامل تورم، درد، احساس بی ثباتی، محدودیت حرکت و دشواری در تحرک می باشد. کبودی نیز ممکن است وجود داشته باشد.
شکایات معمول از آسیب دیدگی ممکن است، ناراحتی از تحمل وزن در حالت نیمه خمیده (مثلا بالا رفتن از پله یا چمباتمه زدن) و درد در زانو هنگام راه رفتن در مسافت های طولانی باشد. شکایت از بی ثباتی به هنگام راه رفتن روی یک سطح ناهموار نیز اغلب وجود دارد. علائم اغلب با درد در محفظه داخلی زانو، تورم و سفتی احتمالی بسته به میزان آسیب غضروفی همراه است.
تشخیص آسیب رباط صلیبی خلفی به درجه آسیب دیدگی و شرایط بیمار بستگی دارد. برای تشخیص این آسیب، شرح حال مفصلی از بیمار برای درک ماهیت علائم ضروری است. دشواری در تحمل وزن و کاهش دامنه حرکتی معمول ترین علائم آسیب PCL است. البته شکستگی و دررفتگی نیز بسته به نوع آسیب ممکن است وجود داشته باشد. پس از شرح حال، معاینه جسمی نیز شامل وضعیت چرخش مفاصل زانو، نوع راه رفتن، معاینات عصبی عروقی و لمس برای معاینه تورم احتمالی پس از آسیب دیدگی و در نهایت ارزیابی قدرت عضلانی و دامنه حرکتی از مراحل تشخیص است. در مراحل پایانی، تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس و MRIتعیین کننده قطعی بیماری است.
درمان آسیب لیگامانی PCL
درمان آسیب لیگامانی PCL معمولا به درجه آسیب دیدگی و شرایط بیمار بستگی دارد. آسیب هایی با درجات کمتر معمولا بدون جراحی درمان می شود، مگر اینکه در یک ورزشکار جوان یا فرد با انتظار زیاد از فعالیت های بدنی رخ دهد که با مداخله جراحی، روند درمانی طی می شود. به طور کلی، درمان آسیب لیگامانی PCL شامل درمان های محافظه کارانه، جراحی و دیگر درمان های غیر جراحی مثل فیزیوتراپی است. در اکثر موارد نیز پس از جراحی، فیزیوتراپی لازم است.
بررسی های اخیر نشان داده است که درمان های محافظه کارانه برای آسیب رباط صلیبی خلفی منجر به نتایج خوب و همچنین میزان بالای بازگشت به ورزش می شود. این روش به طور معمول برای رباط هایی با آسیب کمتر به دلیل توانایی رباط در بهبودی، استفاده می شود. همچنین در طول درمان محافظه کارانه، برنامه فیزیوتراپی عمومی برای ایجاد توانایی تحمل وزن و تقویت عضلات چهار سر ران لازم است. مرحله اولیه بهبودی روی حفظ دامنه حرکت و کاهش تورم PCL متمرکز است. برای محافظت از PCL در مراحل بعدی ترمیم، از انجام تمرینات همسترینگ اجتناب می شود.
درمان آسیب رباط صلیبی خلفی زانو به صورت محافظه کارانه همچنین برای بلافاصله بعد از عمل در بیماران برای ترمیم رباط اعمال می شود. ورزشکاران نیز به طور معمول برای بازگشت به فعالیت ورزشی، طی 2 الی 4 هفته آماده می شوند. مدیریت پزشکی برای ورزشکاران نیز شامل بریس حرکتی به مدت 2 الی 3 هفته در حالت کشیده و تحمل وزن جزئی به مدت 2 هفته می باشد. گزینه های مختلفی برای رویکرد بهینه جراحی ترمیمی رباط صلیبی خلفی وجود دارد. معمولا متداول ترین روش برای جراحی ترمیمی PCL ، پیوند است که خود شامل چند روش می باشد.
مبحث مهم در مورد جراحی ترمیمی به روش پیوند، منبع پیوند، قرار گیری صحیح استخوان درشت نی و میزان کشش روی رباط ها است. شکستگی های ناشی از آسیب PCL، بعد از عمل جراحی به روش پیوند، به خوبی بهبود می یابند. در کل، روش های درمانی محافظه کارانه برای کاهش خطر آسیب در آینده و کاهش ضعف پس از عمل در طولانی مدت بسیار موثر هستند. بی حرکتی زانو برای مدتی کوتاه قبل از استفاده از زانوبند پویا و تحمل وزن پیشرونده، برای جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار و تقویت عضلات چهار سر ران از روش های رایج پس از عمل است که برای بهبودی سریع توصیه می شود.
فیزیوتراپی رباط صلیبی خلفی
فیزیوتراپی حین درمان محافظه کارانه و همچنین بعد از عمل در بیشتر آسیب ها موثر است. برنامه فیزیوتراپی به دلیل بازگرداندن توانایی ها در عملکرد PCL، روی عضله چهار سر ران تمرکز ویژه دارد. با این حال سایر درمان های غیر جراحی نیز موثر است. برای مثال آسیب PCL مزمن در درجات کم، معمولا به صورت محافظه کارانه با فیزیوتراپی کنترل می شوند.
پس از آسیب لیگامانی PCLدو هفته بی حرکتی نسبی زانو توسط جراحان ارتوپدی توصیه می شود. فیزیوتراپی رباط صلیبی خلفی زانو در این زمان، شامل تحرک جزئی، تحمل وزن پیشرونده، کاهش درد و التهاب، تقویت عضلات زانو و بازیابی دامنه حرکتی مفاصل زانو است. تقویت زانو بیشتر روی تقویت عضلات چهار سر ران که عاملی کلیدی برای بهبودی موفقیت آمیز است، متمرکز می شود. عضلات چهار سر ران می توانند تا حدی آسیب PCL را پوشش دهند تا از حرکت بیش از حد استخوان ران به سمت خارج استخوان درشت نی جلوگیری کند.
تقویت همسترینگ نیز از جمله موارد تقویتی برای زانو به شمار می رود که در مواردی که پزشک تشخیص دهد، اعمال می شود. این تمرینات تقویتی شامل تقویت عضلات اندام تحتانی، تمرینات زنجیره بسته و اصلاح فعالیت تا زمانی که درد و تورم فروکش کند، می شود. بعد از گذشت دو هفته، بیمار به توصیه جراح ارتوپد، پیشرفت به سمت تحرک، تحمل وزن کامل، تمرکز روی تعادل و دامنه حرکتی صحیح را شروع می کند. بنابراین با توجه به موارد ذکر شده، فیزیوتراپی رباط صلیبی خلفی شامل موارد زیر است:
- اصلاح فعالیت
- تقویت عضلات چهار سر ران
- خم کردن زانو با کمک فیزیوتراپیست
- پیشرفت تحمل وزن در محدوده درد
فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی، به طور معمول 6 تا 9 ماه طول می کشد. مدت زمان هر مرحله و کل مدت فیزیوتراپی به سن و سطح جسمی بیمار و همچنین موفقیت در عمل بستگی دارد.
خدمات فیزیوتراپی آرنیکا برای درمان آسیب رباط صلیبی خلفی
کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان یک مرکز فیزیوتراپی خوب در اهواز، اخیرا درمان اختلالات داخلی زانو را مورد توجه قرار داده است. این مرکز فیزیوتراپی، خدمات فیزیوتراپی اغلب بیماری های مربوط به زانو را ارائه می دهد که درمورد فیزیوتراپی رباط صلیبی خلفی در این مقاله اشاره ای کوتاه کردیم. برای کسب اطلاعات جامع با مرکز فیزیوتراپی آرنیکا در ارتباط باشید.
بدون دیدگاه