آسیب نخاعی یا ضایعه نخاعی چیست؟(Spinal Cord Injury)
آسیب نخاعی یا ضایعه نخاعی (Spinal Cord Injury) را می توان به عنوان یک اتفاق موقت، حاد و یا مزمن تعریف کرد. آسیب نخاعی یا ضایعه نخاعی منجر به آسیب عصبی می شود و بر عملکرد حرکتی، حسی، تنفسی، مجاری ادراری و همچنین عملکرد جنسی تأثیر دارد. وقفه های عصبی اتفاق افتاده در بدن بر اثر ضایعه نخاعی، فشار خون و توانایی تنظیم دمای بدن را تحت تأثیر قرار می دهد.
آسیب نخاعی(SCI) ، معمولا منجر به از دست دادن عملکرد حرکتی و یا حسی اندام تحتانی و فوقانی می شود. بنابراین ضایعات نخاعی (SCI) نه تنها بر سلامت جسمی و روحی افراد تأثیر دارند، بلکه تأثیر قابل توجهی بر خانواده ها، جوامع و مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان دارند. کنترل آسیب های نخاعی (SCI) و حتی فیزیوتراپی کمر، به مدیریت و توانبخشی حساب شده نیاز دارد که به سطح و نوع آسیب نخاعی وارد شده، بستگی دارد.
افراد مبتلا به SCI اغلب به درمان اولیه در یک بخش مراقبت های ویژه نیاز دارند که روند توانبخشی معمولا از محل زندگی شروع می شود و به دنبال آن، با درمان طولانی تر در یک کلینیک فیزیوتراپی جهت فیزیوتراپی آسیب نخاعی تکمیل می شود.
به طور کلی مدیریت کنترل توان بخشی افراد دارای SCI یا فیزیوتراپی آسیب نخاعی را می توان به سه مرحله تقسیم کرد:
- حاد: طی مرحله حاد ضایعه نخاعی، فیزیوتراپیست، بیشتر روی پیشگیری از عوارض ثانویه، تقویت و بهبود اعصاب، رسیدگی به اختلالات زمینه ای و حداکثر عملکرد های جسمی بیمار، متمرکز است.
- توانبخشی: تکنیک های توانبخشی و انواع درمان های فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در این مرحله بیشترین کمک را به فرد می کند.
- مزمن: در مرحله مزمن آسیب نخاعی، بیشتر از درمان های کمکی استفاده می شود.
فیزیوتراپی آسیب نخاعی (SCI)
همان طور که گفته شد آسیب نخاعی یا ضایعه نخاعی به دلیل از دست دادن عملکرد های بدن به طور کلی یا فقط اندام تحتانی برای بیمار، احتیاج به رسیدگی تمام وقت و کمک برای توانبخشی و شرکت در جلسات فیزیوتراپی آسیب نخاعی برای انجام برخی امور روزانه دارد. بیمار ممکن است از 8 تا 24 هفته در بیمارستان بستری باشد. با پیگیری توانبخشی ها برای بیمار ممکن است 3 تا 12 ماه بسته به بررسی های پزشکی و عملکردی بدن طول بکشد تا از جلسات فیزیوتراپی آسیب نخاعی نتیجه مطلوب حاصل شود.
مدیریت یک فرد دارای آسیب های نخاعی، پیچیده و مادام العمر است و نیاز به پیگیری مداوم دارد. یک برنامه توانبخشی، باید فرد دارای آسیب نخاعی را قادر سازد تا آنجا که ممکن است یک زندگی کامل و مستقل داشته باشد. متخصصان فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی، پرستاران توانبخشی، مدد کاران اجتماعی، روانشناسان و سایر متخصصان بهداشت و مراقبت های اجتماعی به عنوان یک تیم تحت نظارت پزشک متخصص، به صورت هماهنگ تصمیم می گیرند تا روی توانبخشی بیمار ضایعه نخاعی و برگشت به زندگی عادی کار کنند.
پنج گام اساسی در مدیریت افراد دارای SCI و فیزیوتراپی ضایعه نخاعی عبارت است از:
- ارزیابی اختلالات و محدودیت فعالیت ها
- تعیین انتظارات با توجه به محدودیت فعالیت ها
- شناسایی اختلالات کلیدی جلوگیری کننده از توانایی جسمانی
- شناسایی و اجرای درمانهای فیزیوتراپی (تقویت، تحریک مفاصل، رشد مهارت حرکتی، عملکرد های تنفسی و قلب و عروق، کنترل درد)
- ارزیابی نتیجه درمان ها
در مرحله اولیه پس از آسیب های نخاعی، مدیریت فیزیوتراپی، عمدتا در پیشگیری و مدیریت عوارض تنفسی و گردش خون و همچنین به حداقل رساندن تأثیر بی حرکتی بر روی فرد دارای SCI از جمله زخم بستر و کاهش انقباضات جسمانی است. به طور کلی فیزیوتراپی آسیب نخاعی متشکل از چند بخش است که به صورت جداگانه به قسمت های مختلف بدن می پردازد:
- فیزیوتراپی تنفسی بعد از بروز عوارض آسیب نخاعی یا دیگر بیماری های مرتبط و افزایش ترشحات تنفسی و برای دستیابی به وضعیت تنفسی یکنواخت
- فیزیوتراپی با استفاده از تکنیک های دستی برای نظارت و مدیریت وضعیت مفاصل و اعصاب محیطی
- فیزیوتراپی حرکات و تمرینات ورزشی و کششی برای حفظ و تقویت تمام عضلات و اعصاب
- استفاده از تجهیزات فیزیوتراپی برای تسهیل الگوهای عملکردی فعالیت و حفظ دامنه حرکتی تمامی مفاصل با توجه به محدودیت های تعیین شده توسط ارزیابی های اولیه
- استفاده از جلسات آموزشی و آماده سازی خانواده و اطرافیان برای حمایت و آموزش بیمار و مراقبت از بیمار
در حالی که اکثر افراد دارای SCI یا ضایعات نخاعی، قادر به تنفس مستقل خواهند بود، اما افراد مبتلا به آسیب نخاعی به تهویه هوا نیز احتیاج دارند و ممکن است در کاهش فشار داخل شکم برای سرفه و بازدم، ظرفیت اکسیژن حیاتی آنها کاهش یابد و تنفسی با دشواری داشته باشد. مداخلات فیزیوتراپی ضایعه نخاعی شامل ترشحات تنفسی و افزایش تکنیک های تهویه باشد. تکنیک های ترشحات تنفسی شامل ضربات، ارتعاشات و لرزش و همچنین تخلیه و مکش وضعیتی است.
درمان برای بهبود تهویه شامل چسب های شکمی، تمرینات تنفسی عمیق و تمرین عضلات تنفسی است. از دیگر تجهیزات پزشکی که اغلب برای بهبود تهویه استفاده می شود، فشار هوای مداوم مثبت و فشار مثبت هوای دو سطح است. همچنین تهویه مناسب از تمامی زخم های بستری جلوگیری میکند.
مناطق مستعد ابتلا به زخم بستر عبارت است از: مفاصل، کتف و استخوان پاشنه پا در حالت خوابیده. برای دستیابی به نتایج مطلوب در حفظ و تقویت عضلانی و عصبی، توسط فیزیوتراپیست تمرینات مقاومتی به صورت تدریجی و تمرینات قدرتی با توجه به سطح عملکرد جسمانی فرد دارای ضایعات نخاعی یا SCI توصیه می شود.
استفاده از صندلی چرخدار
افراد مبتلا به SCI باید به دنبال روش جدید خود برای استفاده از صندلی های چرخدار باشند. با پیشرفت علوم مختلف و به کار گیری تکنولوژی، صندلی های چرخدار در انواع مختلف وجود دارند. به کمک صندلی های چرخدار، چرخش، باز و بسته شدن درها، بالا و پایین رفتن از شیب، دور زدن و عبور از موانع و همچنین انجام کارهای داخل و خارج از خانه، آسان و ممکن شده است.
فاز حاد آسیب نخاعی
در مرحله حاد ضایعات نخاعی، مراقبت از فشارهای زیاد، خوابیدن مکرر، غلت زدن و تحریک و همچنین مرطوب سازی، تغذیه و نظارت کافی بر پوست برای جلوگیری از ابتلا به زخم بستر لازم و ضروری است.
فاز توانبخشی و فیزیوتراپی
توانبخشی روی کل بدن فرد دارای SCI، توجه و تاثیر دارد. نیازهای توانبخشی و فیزیوتراپی آسیب نخاعی در یک بخش تخصصی آسیب های نخاعی انجام می شود. اما اغلب توانبخشی در مراکز فیزیوتراپی در حالی که فرد منتظر انتقال به واحد ضایعات نخاعی است، آغاز می شود. روند توانبخشی آسیب نخاعی، یک فرایند هدفمند و با محدودیت زمانی است که با هدف تسهیل و استقلال حداکثری و بهینه سازی فرد در جامعه و سبک زندگی، انتخاب شده است.
فیزیوتراپی آسیب نخاعی یک مرحله اصلی در طی روند توانبخشی آسیب نخاعی است و شامل انواع درمان های فیزیوتراپی که به چندین حوزه بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت از جمله عملکرد بدن و ساختار، محدودیت فعالیت و مشارکت، با بسیاری از موارد پرداخته است. درمان های فیزیوتراپی به منظور جلوگیری از اختلالات، محدودیت فعالیت ها و محدودیت های مشارکت در پیشگیری است.
اهداف درمانی مرحله توان بخشی شامل موارد زیر است:
- ایجاد یک فرایند که بیمار محور، کامل و یکسان
- رسیدگی به فعالیت های عملکردی، حرکتی، فیزیکی با مداخله و مدیریت زود هنگام برای جلوگیری از عوارض بعدی
- بهبود استقلال فرد در فعالیت و زندگی روزمره، مانند استحمام، غذا خوردن، لباس پوشیدن، نظافت، استقلال عملکردی
- دستیابی مجدد به موفقیت در جامعه و حفظ آن
دامنه فعالیت های درمانی که توسط فیزیوتراپیست ها در طول توانبخشی استفاده می شود، بسته به سطح و نوع آسیب متفاوت است. سه فعالیت شایع درمانی برای افراد دچار ضایعات نخاعی سطح بالا عبارت است از: دامنه حرکت و کشش، تقویت و جا به جایی.
افراد با سطوح مختلف آسیب نخاعی وظایف مختلف حرکتی را به طور متفاوتی انجام می دهند و برای فیزیوتراپیست مهم است که درک کند کدام عملکرد مربوط به کدام سطح SCI است. تمام وظایف حرکتی برای انجام بهینه فعالیت ها باید به کار های فرعی تقسیم شوند. برای انجام موفقیت آمیز وظایف حرکتی، افراد باید از قدرت، تعادل و دانش یا مهارت کافی در مورد کار خاص حرکتی برخوردار باشند. همه این جنبه ها را می توان با آموزش مکرر فیزیوتراپیست به دست آورد.
فاز مزمن آسیب های نخاعی
افراد مبتلا به ضایعه نخاعی، ممکن است نیاز های پیچیده زیادی داشته باشند. آنها در توانایی زندگی مستقل، رانندگی و یا استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، بازگشت به کار یا تحصیل و فعالیت های اجتماعی، با محدودیت های طولانی مدتی روبرو می شوند.
برای اطمینان از مدیریت هر سه فاز، خدمات فیزیوتراپی آسیب نخاعی هماهنگ با جامعه و پشتیبانی فرد دارای SCI، وجود مرکز فیزیوتراپی به همراه فیزیوتراپیست خوب ضروری است.
اهداف درمانی فیزیوتراپی ضایعه نخاعی عبارت است از:
- دستیابی به اهداف تحرک در سطح مورد نظر فرد دارای SCI برای مشارکت در جامعه
- نظارت بر بهبود عملکرد
- آموزش خانواده و مراقبت
کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا، به عنوان یک مرکز تخصصی فیزیوتراپی در اهواز است. این مرکز با داشتن تجهیزات و امکانات کامل یک مرکز فیزیوتراپی خوب در اهواز است. مرکز فیزیوتراپی آرنیکا در اهواز مجهز به ارائه تمامی خدمات فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در تمامی فازهای حاد، توانبخشی و بلند مدت است.
بدون دیدگاه