تاثیر فیزیوتراپی بر بیماری گیلن باره

سندرم گیلن باره چیست؟

سندرم گیلن باره نوعی اختلال خود ایمنی نادر اما جدی است. در صورت عدم پیگیری و شرکت نکردن در جلسات فیزیوتراپی تخصصی، سندرم گیلن باره می تواند باعث فلج شدن بیمار شود. در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی بدن به سلول های عصبی سالم در سیستم اعصاب محیطی شخص (PNS) حمله می کند. علت این بیماری ناشناخته است، اما به طور کلی، پزشکان بر این عقیده اند که عامل ابتلا به سندرم گیلن باره می تواند ناشی از بیماری های عفونی مانند عفونت معده یا عفونت ریه باشد.

عفونت باکتری کامپیلو باکترژژونی که باعث مسمومیت غذایی می شود، با سندرم گیلن باره همراه است. کمپیلوباکتر یکی از شایع ترین علل باکتریایی اسهال در اغلب افراد است. کامپیلوباکتر اغلب در غذاهای خام و نیم پز، به ویژه در انواع طیور یافت می شود. تحقیقات نشان داده که افراد مبتلا به بیماری آنفلوانزا و ذات الریه، افراد مبتلا به ویروس سیتومگالوویروس (CMV)، افراد مبتلا به ویروس اپشتین بار (EBV) و افراد مبتلا به ویروس HIV بیشتر در معرض بیماری گیلن باره هستند.

طبق اعلام موسسه ملی اختلالات عصبی و سكته مغزی، بیماری گیلن باره نادر است؛ اما می تواند باعث اختلال در انجام اعمال روزمره فرد شود. درمان خاصی برای این سندرم وجود ندارد، اما داشتن روحیه و شرکت منظم و مداوم در جلسات فیزیوتراپی بیماری گیلن باره می تواند شدت علائم این بیماری را کاهش داده و مدت زمان بیماری را کوتاه کند.

انواع مختلفی از بیماری گیلن باره – Guillain-Barre وجود دارد، اما شایع ترین شکل آن پلی رادیکولو نوروپاتی (polyradiculoneuropathy DYP) به صورت التهاب حاد دمیلینه کننده (CIDP) ایجاد می شود. در این نوع از بیماری گیلن باره، سلول های ایمنی بدن به بافت میلین سلول های عصبی آسیب می  رسانند. اعصاب محیطی، مغز را به بقیه بدن متصل می کند و سیگنال ها را به عضلات منتقل می کند. در صورت آسیب دیدن این اعصاب، عضلات قادر به پاسخگویی به سیگنال های مغز بیمار نیستند.

علائم بیماری گیلن باره

اولین علامت سندرم گلین باره معمولاً با احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان پا و دست گزارش شده است. این سوزن سوزن شدن یا به اصطلاح گزگز کردن پس از مدتی در کل بدن پیشرفت می کند. علائم این بیماری می توانند خیلی سریع پیشرفت کند. در برخی افراد، این بیماری تنها در چند ساعت می تواند جدی شود. سندرم گیلن باره به سرعت به اعصاب محیطی حمله می کند. گاهی ممکن است شخص متوجه ضعف عضلات یا سوزن سوزن شدن دست و پا نشود، اما خستگی بیش از حد و غیر معمول می تواند یک هشدار جدی باشد.

علائم بیماری سندرم گیلن باره می تواند در بدن هر شخص به یک صورت بروز کند (بروز علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است)، بعضی از افراد فقط یک ضعف خفیف احساس می کنند، برخی دیگر تقریباً به صورت کامل فلج می شوند و برای بلع و حتی نفس کشیدن، باید تلاش کنند. اما نکته مهم این است که در صورت بروز و مشاهده هر یک از علائم فوق حتما با اورژانس 115 تماس گرفته شود. شخص باید پس از مشخص شدن بیماری حتما تحت نظر فیزیوتراپیست به منظور درمان و بازگشت به حالت اولیه بدنی خود باشد.

مهمترین علائم سندرم گیلن باره در یک نگاه

• احساس سوزن سوزن شدن انگشتان دست و انگشتان پا
• ضعف عضلانی در پا ها که با گذشت زمان افزایش می یابد.
• دشواری در راه رفتن مداوم (پیوسته)
• اختلال در حرکت دادن چشم، صورت، صحبت کردن، جویدن یا بلعیدن
• کمر درد شدید
• از دست دادن کنترل مثانه
• تپش قلب و افزایش ضربان قلب
• اختلال در تنفس
• فلج شدن شخص مبتلا

این بیماری ممکن است در هر سن و شرایطی به وجود بیاید، اما افراد میانسال، بیشتر مستعد این بیماری هستند.

راهکارهای فیزیوتراپی جهت بهبود علائم سندرم گیلن باره

شخصی که مبتلا به سندرم گیلن باره است، باید در جلسات فیزیوتراپی عصبی، تجویز شده توسط فیزیوتراپیست شرکت کند. درمان بیماری به کمک فیزیوتراپی تخصصی با هدف تسریع در روند بهبودی بیمار و کاهش شدت بیماری انجام می شود. پس از ترخیص از بیمارستان، فرد مبتلا به سندرم گیلن باره می تواند به کمک فیزیوتراپی تخصصی پیشرفت چشمگیری در روند بهبودی، داشته باشد.

به جهت درمان هر چه سریع تر، فیزیوتراپی سندرم گیلن باره باید در اسرع وقت در بیمارستان ها و کلینیک های فیزیوتراپی به صورت جدی انجام شود. فیزیوتراپی باید تا رسیدن به حداکثر پتانسیل و توانایی فرد مبتلا، تداوم داشته باشد. فیزیوتراپی سندرم گیلن باره، باعث بازیابی قدرت عضلات، بازیابی تعادل، بهبود وضعیت بدن و … می شود.

در هنگام ابتلا به انواع بیماری های عصبی مانند سندرم گیلن باره و بیماری MS، می توان فهمید که فیزیوتراپی تأثیر قابل توجهی برای درمان دارد. وجود یک کلینیک فیزیوتراپی عصبی و فیزیوتراپیست با انگیزه می تواند به بهبود سطح انرژی انسان ها کمک کند. تنها نکاتی که شخص مبتلا باید در منزل به جهت افزایش روند بهبود خود، رعایت کند شامل موارد زیر است.

• تمرینات تجویز شده توسط فیزیوتراپیست که مربوط به تقویت عضلات است، تا حد ممکن انجام شود.
• انجام تمریناتی که به بهبود وضعیت و تعادل در نشستن و ایستادن و استقلال بیمار کمک می کند، می تواند عاملی به جهت بهبود سریع تر شخص و مکمل جلسات فیزیوتراپی سندرم گیلن باره باشد.
• انجام حرکات کششی تجویز شده توسط فیزیوتراپیست به جهت انقباض عضلات
• انجام وزش های استقامتی و سبک در طول روز
• کنترل تنفس و کمک به سرفه در صورت لزوم برای حفظ و درمان قفسه سینه
• در صورت تشخیص فیزیوتراپیست، شرکت در جلسات هیدروتراپی به جهت شل شدن عضلات و بهبود راه رفتن

نکاتی که باید قبل، حین و بعد از انجام فیزیوتراپی سندرم گیلن باره دانست.

قبل از انجام جلسات فیزیوتراپی گیلن باره، باید حتما فیزیوتراپیست را از وجود بیماری زمینه ای آگاه کنید. همچنین به همراه داشتن سوابق بیماری ، می تواند فیزیوتراپیست را از شرح حال بیمار آگاه کند.

پس از تخلیه مناطقی از بافت ریه، در جلسه فیزیوتراپی، بیمار باید 2 ساعت به پشت بخوابد که باعث روند بهبودی بیمار می شود. مادران مبتلا به سندرم گیلن باره، بهتر است تا چند ساعت پس از جلسات فیزیوتراپی، از شیردادن به نوزاد اجتناب کنند. پس از انجام فیزیوتراپی گیلن باره، شخص تا 2 ساعت نباید از سیگار و سایر مواد مخدر استفاده کند؛ هر چند که استعمال سیگار در بیماران مبتلا به سندرم گیلن باره ممنوع است.

مزایای فیزیوتراپی سندرم گیلن باره در یک نگاه

• افزایش قدرت عضلات
• بازگردانی قدرت تحرک
• بازیابی تعادل
• تداوم در حرکت
• تناسب اندام و بازیابی سطح انرژی
• بهبود وضعیت بدن در هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن
• کاهش انقباضات عضلات و عفونت قفسه سینه

دوره فیزیوتراپی و بهبودی سندرم گیلن باره

دوره بهبودی برای گیلن باره می تواند طولانی شود، اما می توان امیدوار بود بیشتر افراد مبتلا به سندرم گیلن باره بهبود می یابند. به طور کلی، علائم این بیماری به مدت دو تا چهار هفته قبل از فیزیوتراپی وخیم می شود و پس از شرکت در جلسات فیزیوتراپی گیلن باره بهبودی فرد آغاز می شود.

حدود 80 درصد از افراد مبتلا به گیلن باره می توانند در شش ماه به طور مستقل راه بروند و 60 درصد قدرت عضلانی خود را، طی یک سال به دست آورند. برای برخی دیگر، روند درمان بیشتر طول می کشد. حدود 30 درصد افراد بعد از سه سال ممکن است علائمی همچون ضعف را تجربه کنند. حدود 3 درصد از افراد مبتلا به گیلن باره، ممکن است حتی سال ها پس از حمله عصبی، علائم بیماری گیلن باره را مانند ضعف و سوزن سوزن شدن دست و پا تجربه کنند.

در مواردی نادر، شرایط می تواند برای شخص سخت شود، به خصوص اگر فرد نسبت به معالجه و انجام فیزیوتراپی بی تفاوت باشد. البته عواملی مانند سن، وجود بیماری زمینه ای، مشکلات تنفسی، غلظت خون، فشار خون و… می توانند بر روند بهبود اثر بگذارند. اما عدم مشکلات عاطفی و بالا بودن سطح روحیه بیمار، می تواند کمک زیادی به روند صعودی درمان شخص مبتلا به بیماری سندرم گیلن باره کند. پس به طور کلی در صورت شرکت منظم و مداوم شخص در جلسات فیزیوتراپی سندرم گیلن باره و انجام توصیه های پزشک مربوطه، شخص می تواند در مدت 6 الی 13 ماه به زندگی عادی و طبیعی بازگردد.

اثر بخشی فیزیوتراپی بیماری گیلن باره

بازگشت به محل کار پس از آسیب دیدگی و درمان سندرم گیلن باره، برای بسیاری از بیماران، چالش برانگیز و گاه ترسناک است. فیزیوتراپیست ها در مقایسه با سایر ارائه دهندگان مراقبت های درمانی، از وضعیت ویژه ای برخوردار هستند. آنها موظفند به بیماران کمک کنند که بیمار نه تنها از طریق ماساژ درمانی و انجام اعمال ورزشی روند درمان را طی کند، بلکه باید روند فیزیوتراپی را طوری انجام دهند که جهت فیزیوتراپی بیماری گیلن باره تشویق شوند.

جلسات توجیهی فیزیوتراپی سندرم گیلن باره، نشان دهنده اثربخشی علم فیزیوتراپی در درمان طیف وسیعی از بیماری ها است. به بیان ساده تر، می توان گفت، فیزیوتراپی بیماری گیلن باره از طریق آموزش، آگاهی، تشویق، توانمند سازی و مشارکت بیمار تاثیر گذار است.