امروزه به مدد پیشرفت های فراوان در علم پزشکی، دامنه درمان مشکلات و بیماری ها با فیزیوتراپی گسترش فراوانی یافته است. گستره‌ی درمان مشکلات ارتوپدی با روش فیزیوتراپی از آماده سازی بیمار برای جراحی تا حداقل سازی عوارض پس از جراحی ارتوپدی را شامل می‌شود. فیزیوتراپی ارتوپدی می‌تواند زندگی افراد را تغییر دهد. یک فیزیوتراپیست ماهر (physiotherapist) که به اختصار PT نامیده می شود می تواند افراد را پس از جراحی، آسیب دیدگی، تصادف یا بیماری به فعالیت های روزمره خود برگرداند. در این مقاله درباره یکی از متداول ترین درمان های ارتوپدی، یعنی فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی یا فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی صحبت خواهیم کرد.
ضایعات ارتوپدی چیست؟
ضایعات ارتوپدی یا آسیب های ارتوپدی شامل هرگونه صدمه به سیستم اسکلتی – عضلانی می شود. غالبا، این آسیب ها مربوط به استخوان ها و مفاصل هستند و در نتیجه یک حادثه یا ضربه به بدن اتفاق می‌افتند. برخی از شایع ترین ضایعات ارتوپدی شامل موارد زیر است:
- دررفتگی
- شکستگی
- ترک خوردن
- فتق
- پیچ خوردگی
معمولا با افزایش سن، افراد بیشتر در معرض ضایعات ارتوپدی قرار می گیرند. سن به تنهایی می‌تواند یک عامل خطر برای آسیب‌های ارتوپدی و سایر مواردی باشد که توسط متخصصان ارتوپدی مشاهده می‌شود. به عنوان مثال، شکستگی لگن، شکستگی فشاری و پوکی استخوان در بیماران مسن بسیار بیشتر است. فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی یکی از بهترین راه‌ها برای درمان این آسیب‌ها محسوب می‌شود.
فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی چیست؟
همانطور که از قبل می دانیم، فیزیوتراپی نوعی درمان است که بیشتر برای مدیریت درد، افزایش تحرک و بهبود عملکرد کلی استفاده می شود. فیزیوتراپیست ها نیز متخصصان فیزیوتراپی هستند که شرایطی را که ممکن است در هر فرد، از بدو تولد یا اکتسابی وجود داشته باشد را ارزیابی کرده، آن را تشخیص داده و درمان می کنند. در یک کلینیک فیزیوتراپی از تکنیک های دستی، ورزش درمانی، گرما درمانی، سرما درمانی، لیزر درمانی، آب درمانی، ماساژ درمانی، طب سوزنی و سایر روش ها برای تقویت و بازیابی عملکرد سیستم بدن استفاده می شود.
در ادامه به این مطلب می پردازیم که فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی یا فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی یک شاخه تخصصی از فیزیوتراپی مربوط به اصلاح ناهنجاری ها یا اختلالات عملکردی در سیستم اسکلتی، به ویژه اندام ها، ستون فقرات و ساختارهای مرتبط مانند عضلات و رباط ها هستند.
فیزیوتراپی ارتوپدی از تخصص و مهارت پیشرفته ای برای ارزیابی و درمان ضایعات ارتوپدی از جمله آسیب ها و شرایطی که اسکلت (استخوان ها)، عضلات، تاندون ها و رباط ها و… را درگیر می‌کند، برخوردار است. همه این ساختار ها و بافت ها در اصطلاح “اسکلت عضلانی” خلاصه می‌شوند. بنابراین، بیمارانی که مشکل و اختلال اسکلتی – عضلانی دارند، باید با یک فیزیوتراپیست ارتوپدی مشورت کنند.
فیزیوتراپی اسکلتی عضلانی از علوم پایه آناتومی، فیزیولوژی و بیومکانیک به عنوان تئوری زمینه در ارزیابی و درمان بیماران استفاده می‌کند. PT ارتوپدی برای ادغام کلیه سیستم های بدن بیمار (به ویژه سیستم عصبی و قلبی عروقی) با سیستم اسکلتی عضلانی وی کار می کند تا آسیب های وارد شده به بیمار را به درستی درمان کند.
روش‌های درمانی در زمینه فیزیوتراپی ارتوپدی شامل الکتروتراپی، تمرین درمانی، تکنیک‌های دستی، مکانوتراپی و ماساژ درمانی و… است. امروزه خدمات فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی در کلینیک های تخصصی فیزیوتراپی، بیمارستان‌ها و حتی به صورت خصوصی و در منازل شخصی بیماران تحت عنوان فیزیوتراپی در منزل ارائه می شود.
فیزیوتراپی آسیب ها ارتوپدی قبل از جراحی
در فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی، از تکنیک های متفاوتی استفاده می شود. این نوع از فیزیوتراپی ممکن است قبل و بعد از عمل جراحی توسط پزشک برای بیمار توصیه شوند. فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی قبل از عمل جراحی به منظور آماده سازی بیمار برای عمل جراحی انجام می‌شود. فیزیوتراپی قبل از عمل می تواند به تقویت جسمی و قلب و عروق بیمار کمک کند.
همچنین انجام یک فیزیوتراپی مفصلی قبل از عمل جراحی ارتوپدی می تواند به حفظ و بهبود دامنه حرکات بیمار قبل از جراحی کمک کند و به بیمار در مورد توانبخشی پس از عمل آموزش دهد. این امر باعث می‌شود بیمار با سرعت بیشتری پس از قرار گرفتن تحت عمل جراحی بهبود یابد.
فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی بعد از عمل جراحی
فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی بعد از جراحی، ممکن است به کاهش درد، عادی راه رفتن، بهبود دامنه حرکتی و جلوگیری از تجمع بافت در محل زخم کمک کند. علاوه بر این، فیزیوتراپی بعد از آسیب‌های ارتوپدی به بیماران کمک می‌کند قدرت حفظ تعادل و تحرک خود را بازیابی کنند. بیماران اغلب پس از جراحی‌های زیر به فیزیوتراپی ارتوپدی نیاز دارند:
- جراحی تعویض مفصل ران
- جراحی تعویض مفصل زانو
- جراحی مفصل آرتروسکوپی پیراتور کاف
- جراحی قلب
- عمل جراحی سرطان
- توانبخشی پس از آسیب حاد
فیزیوتراپی ارتوپدی بعد از آسیب حاد و مزمن
آسیب حاد، آسیب دیدگی است که در اثر یک ضربه به بدن اتفاق می‌افتد. مثلا در صورت پیچ خوردن مچ پا، پاره شدن مینیسک زانو یا فتق دیسک کمر، فیزیوتراپیست ارتوپدی می‌تواند به شما کمک کند. بر خلاف آسیب های حاد، آسیب هایی هستند که به مرور زمان اتفاق می‌افتند. معمولا این آسیب ها به دلیل الگو های غلط حرکتی افراد پدید می‌آیند.
الگو های غلط حرکتی، سبب آسیب های کوچک و مکرر به تاندون ها، استخوان ها یا مفاصل می شود. یک فیزیوتراپیست ارتوپدی می تواند الگو های حرکتی بیماران را تجزیه و تحلیل کند تا منبع آسیب را تشخیص دهد. آن ها همچنین می توانند به بیماران در مدیریت علائمی مانند درد و تورم کمک کنند و می‌توانند به مراجعان در مورد چگونگی حرکت ایمن برای جلوگیری از آسیب در آینده آموزش دهند.
درمان آسیب های ارتوپدی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست های ارتوپدی از طیف گسترده ای از روش های درمانی، تمرینات، وسایل کمکی و روش‌های آموزش بیمار برای کمک به درمان ضایعات ارتوپدی استفاده می‌کنند. در این بخش از مقاله برخی از مهمترین روش‌هایی که در فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی به کار می‌روند به اختصار شرح داده می‌شوند.
- گرما درمانی/ سرما درمانی: در یک مطالعه معتبر در سال 2015 که بر روی 100 نفر انجام گردید، مشخص شد که گرما و یخ درمانی از آسیب عضلانی جلوگیری می‌کنند. به علاوه مشاهده شده است که استفاده از سرما درمانی بلافاصله پس از ورزش شدید در جلوگیری از درد عضلات موثر تر می باشد.
- آب درمانی: درمانگران فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی ممکن است آب درمانی را در برنامه درمانی بیماران بگنجانند. آب درمانی به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی تلقی می‌شود. تمرینات آب درمانی در استخر انجام می‌شوند. در صورت داشتن مشکلات مفصلی یا آسیب دیدگی، این نوع درمان می تواند بسیار مفید باشد؛ زیرا آب مقاومت ملایمی را ایجاد می‌کند. شناوری که آب فراهم می‌کند به بیماران در حین ورزش کمک نموده و از شدت ضربه ای که به مفاصل وارد می شود، می کاهد.
- سوزن خشک: استفاده از سوزن خشک، روشی مشابه طب سوزنی است. با استفاده از این روش، درمانگر یک سوزن نازک را به عضله خاصی که هدف درمان قرار دارد یا یک نقطه ماشه وارد می کند که معمولا یکی از این عضلات منبع تنش یا درد است.
- لیزر درمانی: در فیزیوتراپی ارتوپدی ممکن است برای تقویت عملکرد عضلات، کاهش خستگی عضلات و امکان ترمیم عضلات پس از آسیب، از روش‌های درمانی با روش لیزر استفاده شود.
چگونه می‌توان بهترین نتیجه را از فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی کسب نمود؟
برای کسب بهترین نتیجه از هر جلسه فیزیوتراپی آسیب‌های ارتوپدی، رعایت موارد زیر اهمیت زیادی دارد:
- انتخاب فیزیوتراپیست معتمد و داشتن احساس راحتی با او: یکی از مهمترین موارد در درمان ضایعات ارتوپدی، اعتماد بیمار به درمانگر است. اگر در مورد بخشی از برنامه درمانی خود مطمئن نیستید، لازم است که در این باره از درمانگر خود سوال کنید.
- اهداف واضح و واقع بینانه ای را که قابل ارزیابی باشند، برای فیزیوتراپی خود تعیین کنید: هدف از شرکت در جلسه فیزیوتراپی باید واقع‌بینانه باشد. در این صورت انگیزه شما برای ادامه درمان آسیب های ارتوپدی را افزایش خواهد داد. در صورت نداشتن هدف، ممکن است درمان را به صورت نیمه کاره رها کنید و مشکلات ارتوپدی با شدت بیشتری بازگردند.
- برنامه ورزش در منزل خود را به صورت مرتب دنبال کنید: اگر مطمئن نیستید که چگونه یک ورزش را باید انجام دهید، این را با متخصص طب فیزیکی خود در میان بگذارید. زیرا صحیح انجام دادن حرکات ورزشی بسیار مهم است. به تمام قرار های فیزیوتراپی خود بروید، حتی اگر احساس بهبودی دارید باید دوره درمان خود را کامل کنید.
مزایای فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی
- فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی، امکان اینکه درمان آسیب دیدگی به درمان های تهاجمی نظیر جراحی برسد را پایین می آورد و حتی اگر آسیبی با جراحی درمان شود، از عوارض بعدی جلوگیری می کند.
- فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی وضعیت بدن را بهبود می بخشد و به بازیابی تحرک طبیعی و قدرت بدنی کمک زیادی می کند.
- فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی، ماهیچه ها را تقویت کرده و سلامت جسمی را به صورت کلی ارتقا می دهد.
- فیزیوتراپی ارتوپدی علاوه بر اینکه بهبودی سریع را تضمین می کند، به بازگشت به سلامت کامل کمک می کند.
- مهم ترین نکته در مورد ضایعات ارتوپدی درد و تورمی است که در اثر آسیب دیدگی در بدن، ظاهر می شود. فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی این درد و تورم را کنترل می کند.
کلینیک آرنیکا ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی ارتوپدی
برای کسب نتایج موفقیت آمیز درمانی در فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی، نیاز به تخصص، مهارت و تجربه فراوانی است. به همین دلیل مراجعه به یک مرکز فیزیوتراپی معتبر اهمیت زیادی دارد. مرکز فیزیوتراپی آرنیکا در اهواز با بهره گیری از بهترین تراپیست‌ها و همچنین به روز ترین روش ها و ابزار فیزیوتراپی، آماده خدمت رسانی به شهروندان است. این مرکز، علاوه بر ارائه خدمات درمان آسیب های ارتوپدی، خدمات فیزیوتراپی بعد از جراحی ستون فقرات، طب سوزنی، درمان لنف ادم و… را نیز ارائه می دهد.
سوالات متداول
- فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی به چه معناست؟
به صورت خلاصه می‌توان گفت فیزیوتراپی اسکلتی عضلانی، اصطلاحی است که برای توصیف رشته فیزیوتراپی استفاده می‌شود که مربوط به اختلالات سیستم اسکلتی عضلانی است. اصطلاح اسکلتی عضلانی به عضلات، استخوان ها، مفاصل، اعصاب، تاندون ها، رباط ها، غضروف ها و دیسک های ستون فقرات اطلاق می‌شود.
- آیا افزایش سن موجب آسیب‌های ارتوپدی می‌شود؟
بله. با افزایش سن به دلیل کاهش تراکم استخوان ها، امکان بروز ضایعات ارتوپدی افزایش می‌یابد.
- انجام فیزیوتراپی ارتوپدی قبل از جراحی چه مزیتی دارد؟
فیزیوتراپی آسیب های ارتوپدی قبل از جراحی، موجب آماده سازی بیمار برای عمل جراحی و تقویت جسمی و قلبی عروقی بیمار می‌شود.
- آسیب های حاد و مزمن ارتوپدی چه تفاوتی دارند؟
آسیب های حاد ارتوپدی به صورت آنی و در اثر یک حادثه اتفاق می‌افتند. در صورتی که آسیب‌های مزمن به مرور زمان و به دلیل الگو های حرکتی غلط به وجود می‌آیند.
- نقش اصلی فیزیوتراپی در بهبود ضایعات ارتوپدی چیست؟
با فیزیوتراپی می توان قبل از عمل به تقویت جسمی و قلبی عروقی بیمار کمک کرد. همچنین فیزیوتراپی بعد از عمل می تواند به بازگشت توانایی های بیمار کمک زیادی کند. به علاوه فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی می تواند به حفظ و بهبود دامنه حرکتی، قبل از جراحی کمک کند و به مراجع در مورد توانبخشی بعد از عمل نیز آموزش های لازم داده شود.
- تفاوت بین روش درمانی فیزیوتراپی و جراحی ارتوپدی چیست؟
به عنوان مثال در مورد پارگی رباط صلیبی قدامی، بیمار اگر قصد ادامه ورزش در آینده را دارد و همچنان بخواهد سبک زندگی ورزشی خود را داشته باشد، حتما جراحی ارتوپدی لازم است. همچنین اگر تصمیم بگیرد که در آینده ورزش را ادامه ندهد، نیازی به جراحی نخواهد داشت و فیزیوتراپی کافی است. درست است که بیشتر جراحان به بیماران، جراحی را توصیه می کنند ولی برخی فیزیوتراپی را توصیه می کنند تا بیماران بتوانند عضلات اطراف را تقویت کرده و به تنهایی به فعالیت های روزمره خود بپردازند.
- یک فیزیوتراپیست متخصص ضایعات ارتوپدی طی درمان برای بیمار چه می کند؟
هدف از این تخصص، بهبود دسترسی بیمار به همراه کاهش زمان انتظار حین مراجعه است. به علاوه فیزیوتراپی های پیشرفته شامل فعالیت هایی می شود که به طور سنتی و از قدیم نقش کادر پزشکی بوده است؛ بنابراین با وجود این تخصص، کادر پزشکی بیشتر روی تخصص خود متمرکز می شوند و فیزیوتراپیست متخصص ضایعات ارتوپدی، فیزیوتراپی های پیشرفته در حیطه تخصصی خود را برای بیماران انجام می دهد.
- روش های درمانی فیزیوتراپی ضایعات ارتوپدی شامل چه مواردی می شود؟
گرما درمانی، سرما درمانی، آب درمانی، سوزن خشک (درای نیدلینگ)، لیزر درمانی، الکتروتراپی، تمرین درمانی، تکنیک های دستی، مکانوتراپی و ماساژ درمانی، طب سوزنی و…
بدون دیدگاه